انواع روش ماهیگیری در رودخانه های ایران

A - سیستم زیرآبی یا کف خواب

روش ماهیگیری زیرآبی یا کف خواب از ساختارهای جداگانه ای تشکیل شده است و به سلیقه های مختلف انجام می گیرد. روش ماهیگیری زیرآبی به این معناست که طعمه و قلاب در زیر آب قرار بگیرند و فرقی هم ندارد که ماهی گیری با چوب و چرخ باشد یا با قلاب و نخ دستی. اکثر ماهیگیران حرفه ای و افرادی که شب هنگام اقدام به صید ماهی های سنگین وزن می نمایند، از روش زیر آبی استفاده می کنند. در روش زیرآبی یا کف خواب باید از ریسه مخصوص زیر آبی (slip sinker rig - ریسه با وزنه لغزنده) استفاده کرد که شامل نخ، قلاب و وزنه می شود. این وزنه باعث می شود که قلاب و طعمه به کف آب برود. بعد از اینکه مکان مورد نظر در آب را برای پرتاب معین کردید و از کافی بودن نخ پیچیده روی چرخ جهت یک پرتاب خوب مطمئن شدید، به شدت قلاب را به کمک چوب و چرخ پرتاب نمایید. پس از اینکه قلاب در آب فرو رفت، چوب را روی پایه یا پایه ها مستقر نمایید. بعد از استقرار چوب روی پایه به دو شیوه می توان روش کف آبی را انجام داد:

1- شیوه اول ماهیگیری زیرآبی

با چرخاندن دسته چرخ مقداری از نخ را جمع نمایید تا زمانی که نخ زیر آب تند و محکم شود. بعد به همین حالت منتظر بمانید تا ماهی به سمت طعمه و قلاب بیاید. نوک زدن ها و بازی کردن های ماهی با طعمه با خم و راست شدن چوب راهنما یعنی تکه اول و دوم و سوم چوب معلوم می شود و نشان دهنده آن است که ماهی دور قلاب قرار دارد. بسیار مهم است که شما چه زمانی چوب را بکشید و ماهی را به دام بیاندازید. زمانی که چوب راهنما و تکه دوم و سوم آن خم شد و به شکل نیم دایره در آمد چند ثانیه ای صبر کنید تا زمانی که ماهی طعمه و قلاب را با خود ببرد. این لحظه بهترین زمان جهت کشیدن چوب و قلاب می باشد تا قلاب را در دهان ماهی جای دهید و ماهی را صید کنید.

2- شیوه دوم ماهیگیری زیرآبی

بعد از اینکه قلاب را پرتاب و چوب را روی پایه مستقر کردید، نخ را مثل روش قبل زیاد تند و سفت نکنید و اجازه دهید که کمی شل باشد. تکه خمیری به اندازه یک گردوی کوچک به نخ وصل نمایید که با زاویه 90 درجه از نخ آویزان باشد. در این حالت می توانید از فاصله دور هم وضعیت قلاب را ببینید. زمانی که ماهی شروع به نوک زدن و به دهان گرفتن طعمه می کند، خمیر به سمت جلو، عقب، بالا و پایین حرکت می نماید. با بردن طعمه توسط ماهی، خمیر متصل به نخ هم صاف و مستقیم می شود و نخ، خمیر، و سر چوب ماهی گیری در یک راستا قرار می گیرند. بعد از چند ثانیه زمان آن است که چوب را به عقب بکشید و قلاب را در دهان ماهی جای داده و آن را به دام بیندازید.

B - سیستم روآبی یا شناوری

روش ماهیگیری روآبی یا سیستم شناوری از سایر روش ها ساده تر و یکی از متداول ترین روش های ماهی گیری در بین ماهیگیران می باشد. در این روش شناور استفاده می شود و باید به آن بسیار دقت و توجه نمود. در واقع شناور رابط بین حرکات ماهی در داخل آب و نوک زدن و بازی های ماهی با قلاب می باشد. شناور تنها وسیله ایست که نشان می دهد ماهی طعمه را به دهان گرفته و آن را با خود می برد. ریسه ای که در این روش استفاده می شود باید به روش روآبی ساخته شود. هر ریسه روآبی شامل نخ، شناور، وزنه تعادل و قلاب می باشد. طول ریسه هم به نظر و سلیقه شما بستگی دارد که کوتاه باشد یا بلند. روش ماهیگیری روآبی مناسب صید ماهی در آب های راکد و ساکن است. اغلب در محل هایی که آب آرام است و کنار نیزار و جلبک ها و حفره های بین درختان، مکان های مناسبی برای شناور می باشند. روش ماهیگیری روآبی را می توانید به دو شیوه زیر انجام دهید:

1- شیوه اول ماهیگیری روآبی

در این روش حتماً باید از عمق آب اطلاع داشته باشید و طعمه و قلاب در کف آب قرار بگیرد و شناور هم روی آب بماند. هنگامی که طعمه و قلاب در کف آب قرار دارد، شناور روی آب به پهلو باقی می ماند و هیچ فشاری را روی آن مشاهده نخواهید کرد. زمانی که ماهی به سمت طعمه و قلاب می آید و با طعمه بازی می کند، شناور حرکتی روی آب ندارد و چیزی نمی توان فهمید. ولی زمانی که ماهی طعمه را به دهان می گیرد و با خود می برد و شروع به حرکت می کند، شناور حرکت سریعی روی آب می کند و نشان می دهد که ماهی طعمه را بلعیده و حرکت می کند. این لحظه زمان مناسبی است که چوب ماهیگیری را محکم بکشید و قلاب را در دهان ماهی قرار دهید و در نهایت ماهی را از آب بگیرید.

حرکت شناور را به دقت در نظر داشته باشید، چرا که به هنگام قلاب به دهان گرفتن ماهی، شناور حرکت می کند، ولی بعد از چند لحظه دوباره حرکات آن متوقف می شود و موفق به صید ماهی نخواهید گشت.

2- شیوه دوم ماهیگیری روآبی

در این شیوه هم باید شناور را از نخ ریشه عبور دهید و بعد با استفاده از یک میله آن را محکم به نخ وصل کنید. همچنین باید به طور تقریبی عمق آب را حدس بزنید، تا وزنه ای انتخاب نمایید که شناور را زیر آب نبرد. وزنه تا قلاب باید ده سانتیمتر فاصله داشته باشد. پس از پرتاب قلاب در آب، قلاب و طعمه باید با کف فاصله و در آب آویزان و شناور هم روی آب قرار داشته باشد. باید حواس خود را کاملاً جمع کنید چرا که قلاب و طعمه در آب آویزان هستند و با کوچکترین حرکت و عکس العملی نسبت به طعمه از سوی ماهی، شناور روی آب هم حرکت می کند و با بازی کردن ماهی با طعمه شناور دائماً به بالا و پایین حرکت می کند. زمانی که ماهی طعمه را به دهان می گیرد شناور به زیر آب می رود و کمی مکث می کند، در این هنگام فوراً چوب را بکشید و تیزی قلاب را در دهان ماهی جای دهید.

روش دوم ماهیگیری روآبی بسیار ساده است و تنها نکته مهم آن این است که تمام حواستان به حرکات شناور باشد، تا در لحظه مناسب چوب را بکشید.

نکات مهم در روش ماهیگیری روآبی

• باید انواع شناورها را امتحان کنید تا دریابید که با کدام یک می توانید ماهی را صید کنید.
• از سر و صدای بیجا بپرهیزید و مراقب باشید که حرکات انسانی مانع از نزدیک شدن ماهی ها به طعمه نشود.
• در یک مکان نباید بیشتر از چند ساعت ماهی گیری نمایید و نباید زیاد قلاب را از آب بیرون بکشید و مجدد پرتاب کنید.
• بهتر است قبل از ماهی گیری، مکان مورد نظر را طعمه پاشی نمایید تا ماهی ها در آن مکان جمع گردند.
• هنگامی که ماهی طعمه را به دهان می گیرد، خیلی شدید چوب را نکشید چرا که باعث پاره شدن دهان ماهی می شود.
• نرمش بیش از حد به هنگام کشیدن چوب هم سبب می شود که قلاب خوب در دهان ماهی جای نگیرد و شانس صید آن ماهی را از دست دهید.

C - پشه یا فلای فیشیگ

روش ماهیگیری پشه یا فلای فیشینگ با استفاد از چوب و چرخ پشه یکی از جذاب ترین روش های متداول در خارج از کشور می باشد. اما به علت سختی و عدم آشنایی ماهیگیران در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است. هر چند که اخیراً شاهد علاقه رو به رشد ماهیگیران ایرانی به این روش بوده ایم و تعدادی از آنان نتیجه بخش بودن این روش را ابراز داشته اند. اولین نکته در روش ماهیگیری پشه، آشنا شدن با تجهیزات مخصوص آن و نکته بعدی روش های به کارگیری این تجهیزات می باشد. وسایل مورد نیاز جهت ماهی گیری به روش پشه عبارتست از:

• چوب پشه
• چرخ مخصوص پشه
• نخ پشه
• لیدر
• پشه مصنوعی

چوب پشه سبک و چند تکه می باشد و زیر دسته چوب، چرخ پشه قرار دارد. چرخ پشه قابلیت پرتاب ندارد و تنها نقش آن جمع کردن نخ به دور محور خود می باشد.  بنابراین نخ پشه باید توانایی پرتاب داشته باشد، از این رو سنگین است تا با وزن خود به مسافت های دور پرتاب گردد. لیدر از جنس نخ مونوفیلامنت می باشد و پشه مصنوعی به آن وصل می گردد. روش ماهیگیری پشه بیشتر برای صید ماهی قزل آلا کاربرد دارد. بنابراین در مکان هایی که در آن ماهی قزل آلا زندگی می کند، روش ماهیگیری پشه می تواند مفید واقع گردد. ماهی قزل آلا زمانی که در زیر آب احساس کند پشه ای روی آب افتاده است، با یک جهش به سمت پشه مصنوعی ما می آید و آن را به دهان می گیرد و به تله می افتد. برای انجام این روش لازم است مراحل زیر را دنبال نمایید:

1. نخ را از چرخ پشه آزاد نمایید و از حلقه های چوب عبور دهید.
2. انتهای نخ را به یک لیدر دو متری گره بزنید. 
3. پشه مصنوعی را هم به انتهای لیدر وصل کنید.
4. چوب و چرخ پشه را به دست بگیرید و رو به محلی که قصد پرتاب در آن دارید، بایستید.
5. به اندازه طول پرتاب، نخ را از چرخ بیرون بکشید و در سمت راست خود به طوری که گره نخورد قرار دهید.
6. چوب را به سمت عقب و سپس جلو حرکت دهید تا نخ از روی زمین بلند شود.
7. در حالی که نخ در آسمان به جلو و عقب می رود، در یک لحظه و به طور ناگهانی دست و در نتیجه چوب را از حرکت بازدارید، در این صورت نخ تا آن جا که امکان داشته باشد به سمت آب پرتاب می گردد و پشه روی آب قرار می گیرد.
8. این کار را تا زمانی که موفق به صید ماهی گردید، ادامه دهید.